Fahrenheit 451 Eseri Bağlamında Hükümet Otoritesinin İncelenmesi

Hükümet, toplumu istediği zaman yargının sağladığı güç ve baskı ile düşünmelerini istedikleri şekilde manipüle edebilmektedir. Demokrasinin uygulanabilmesi amacıyla toplumlar kendi adına karar vermesi için bir temsilci seçmektedir. Bu bağlamda kurulan hükümet sistemlerinde zaman zaman hükümet seçilen temsilcileri kullanarak halkı manipüle etmeye çalışmaktadır. Bu manipülasyonların sonucunda halk, hükümetin benimsediği fikirleri kabul etmeye daha yatkın olmaktadırlar. Hükümet baskıları ve manipülasyonları sonucunda insanları ekonomik, sosyal, kültürel, dini, eğitim alanında ve ek olarak kişilikleri ile karakterleri bakımından yönlendirmektedir. Kişilikleri ve karakterleri bakımından hükümetin etkilemesi dışında doğduğu ev ve büyüdüğü ortam da etkili olmaktadır. “Birey doğduğu andan itibaren, ait olduğu toplumun ve içerisinde bulunduğu sosyal yapının kendisine öğrettiklerini benimsemesi ile bir kimlik ve kişilik sahibi olur.” (Özodaşık, 2019; 114) Birey doğduğu evdeki kişilerin ve büyüme dönemlerinde sosyal ilişki kurdukları insanların düşüncelerine genel olarak yatkın olurlar. Bununla birlikte bireylerin fikirlerinin ve düşüncelerinin şekillenmesindeki etkilerden biri de hükümetin topluma kurdukları baskılardır. Bu bağlamda düşünüldüğünde bu tarz baskıların yapıldığı bir ortamda düşünce özgürlüğüne de kısıtlama getirilir. Düşünce özgürlüğüne kısıtlama getirildiği durumda bireyler zaman içerisinde hükümet düzenine uymaya başlarlar, bu bağlamda da bireylerin düşünceleri zamanla birbirine yakınlaşmaya, sıradanlaşmaya başlamaktadır. Hükümet otoritesininin birey üzerindeki etkileri eserlere de konu olmuştur. Bu doğrultuda örnekleri görülen Fahrenheit 451 eserinde hükümet otoritesinin birey üzerindeki etkisi incelenmiştir.

Fahrenheit 451 eserinde hükümet insanlara açık olmayan bir şekilde manipülasyonlar ve baskılar uygulanmaktadır. Bu yapılan baskılar sebebiyle insanlar açık bir şekilde görüşlerini toplumun önünde aktaramamaktadır. “Amcam bir keresinde de sokaklarda gezindiği için -sana söylemiş miydim?- tutuklanmıştı. Ah biz çok tuhafız.” (Fahrenheit 451, 2022: 29) Topluma göre hapse atılmak normal karşılanmaktadır. Bu çıkarımı herhangi bir cümle içerisinde basit bir olay gibi anlatmaları, o durumu artık normal karşıladıkları anlamına gelmektedir. Halk, en basit bir sebepten hapse atıldıklarını kabullenmiştir. Bu doğrultuda değerlendirildiğinde, insanlar hapse atılmaktan veya toplum tarafından dışlanmak istemedikleri için düşüncelerini açık bir şekilde belirtememişlerdir. Fahrenheit 451 eserinde hükümete göre insanlar birbirlerine benzemelidir. “Hepimiz birbirimize benzemeliyiz. Anayasa’nın dediği gibi, herkes hür ve eşit doğmaz ama herkes eşit hale getirilir.” (Fahrenheit 451, 2022: 79) Bu bağlamda hükümet insanların birbirine benzemesini, farklı şeyler yapmamasını anlatmaktadır. Bu şekildeki anayasa maddeleri ve benzeri yazılar insanların zaman içerisinde kendi düşünceleriyle hareket etmeye başlamasını engellemektedir çünkü insanlar birbirine benzemeye başlayınca ilgilerini çeken aktiviteleri yapmayı bırakacaktır. Bu bağlamda bakıldığında da anayasaya göre insanlar tek düzeleşmeli ve hükümetin dediklerini uygulamalıdır. Hükümet insanları belirli bir yaşa geldikten sonra anayasalarla ve benzeri duyurularla etkilemektedir ancak daha küçük yaştaki çocukları da istedikleri şekilde eğitebilmektedir. “Anaokulu yaşını bu yüzden her sene azalttık; artık neredeyse beşikten alıyoruz onları.” (Fahrenheit 451, 2022: 81) Bu doğrultuda hükümet eğitim yaşını zaman içerisinde sürekli azaltmaktadır çünkü yalnızca bu şekilde onları manipüle edebilmektedir. Küçük yaşta eğitime başlandığı zaman çocuklar henüz düşünmeye başlamadan eğitime başlamaktadırlar ve böylece düşünmeye başladıkları zamana kadar istedikleri şekilde eğitmektedirler.

Bireyler hükümet tarafından sürekli manipüle edildiğinde zaman içerisinde kendi düşüncelerini kaybetmeye başlamaktadır. “Hayır, hiçbir şeyden bahsetmiyorlar. Genellikle bir sürü araba veya giysi markası ya da yüzme havuzu firması sayıp, ne güzel diyorlar! Ama hepsi aynı şeyleri söylüyor ve kimse kimseden farklı bir şey söylemiyor.” (Fahrenheit 451, 2022: 51) Bu doğrultuda değerlendirildiğinde insanlar tek düzeleşmiş ve sürekli aynı fikirleri dile getirmeye başlamışlardır. Bu durumun sebeplerinden bir tanesi hükümettir. Hükümet insanlara kitap okumamalarını ya da anayasaya uymaları gerektiğini dolaylı yoldan sürekli dile getirmektedir. Anayasa’da da insanların birbirlerine benzer olmaları gerektiğini söylemektedir. İnsanlar Anayasayı ve hüküme ti dinlemeye başladığı zaman sıradanlaşırlar ve kendi kimliklerini kaybedip kimliksizleşmeye başlarlar.

“Ama düşünmeye zamanımız oluyor mu? Ya saatte yüz altmış kilometreyle araba sürüyorsun ve tehlikeden başk bir şey düşünemiyorsun ya da oyun oynuyorsun veya bir odada, dört duvarlı televizyon alıcısıyla oturuyorsun... ki onunla tartışamazsın. Neden? Televizyon alıcısı ‘gerçektir’. Anlıktır, boyutu vardır. Sana ne düşüneceğini söyler, bangır bangır kafana sokar.”

(Fahrenheit 451, 2022: 106)

Bu bağlamda değerlendirildiğinde insanlar araba sürerek ve oyun oynayarak geçirdikleri vakiti gerekli ve düşünmemek için olan bir zaman olarak görmektedir. Düşünmeye zamanlarının olmadıklarına kendilerini alıştırmışlardır ve neredeyse tüm insanlar her gün aynı etkinlikleri yaptıkları zaman sıradanlaşır ve kimliksizleşirler. Başka bir açıdan da insanlar televizyonun onlara ne düşüneceğini söylediklerini bilmektedir ancak bilmelerine

karşın yapmaya devam etmektedirler çünkü düşünememektedirler. İnsanların düşünmemesi için yapılan manipülasyonlardan başka biri de kitapları yakmak ve insanların okumamasını sağlamaktır. “Klasikler on beş dakikalık radyo programlarına uyacak şekilde kısaltılıyor, sonra iki dakikada okunacak bir kitap eleştirisi için tekrar kısaltılıyor, sonunda da bir sözlükte on- on iki satır alıntı yapıyorlardı.” (Fahrenheit 451, 2022: 75) İnsanların kitap okumaması ve az düşünmelerini sağlayabilmek için kitaplar olabildiğinde kısaltılmaktadır.

Sonuç olarak eser değerlendirildiğinde hükümet, istekleri doğrultusunda insanların düşünmemesi için kitapları yakmış, televizyon ve benzeri cihazlarla manipüle etmiş, anaokulu yaşını zaman içerisinde düşürmüş, en basit sebepten tutuklanmalarına sebep olmuşlardır. Kitapları yakamadıkları ve manipüle etmelerinin zorlaştığı dönemlerde de kitapların anlamını ve sayfa sayısını azaltmışlardır. Hükümetin bunu yapmasının sebebi de otoritesinin bozulmasını engellemektir. Bu bağlamda eser değerlendirildiğinde hükümet, otoritesini kullanarak insanları kendi yararı için kontrol etmektedir.

Kaynakça:

Özadışık, M. (2019) “Z Nesli ve İletişim Sorunları”, Hakemli Dergisi :2) Bradbury, R. (2022) Fahrenheit 451. İstanbul: İthaki Yayınları.